معتمدنژاد؛ کهکشان امیدی که در تاریکی هم تکلیفش روشن بود

»همیشه استاد» عرصه علوم ارتباطات ایران در «روز دانشجو» تشییع می شود تا حتی جاودانه شدنش نیز با علم و تدریس و دانشگاه گره خورده باشد. دانشگاهی که از سال 83 قرار بود تاسیس شود و نشد؛ چون پدر علوم ارتباطات ایران باز هم باید به برخی مدیران فرهنگی دولت نهم و دهم توضیح می داد که او مروج علمی آمریکایی نیست.

شنبه دکتر کاظم معتمدنژاد از پیشانی دانشکده ای تشییع می شود که آن را با «معجزه امید» بنا کرد. امیدی که از صبر می آمد و صبری که از تفکری توسعه محور سرچشمه می گرفت. او یکی از کشف های اواخر دهه 30 مدیران کیهان بود که از دانشکده حقوق به روزنامه آمد برای ترجمه اخباری از فرانسه. از طرف کیهان آن زمان بورس ادامه تحصیل در فرانسه گرفت و به طور همزمان در سال 43 دکتری حقوق سیاسی و روزنامه نگاری را با هم به اتمام رساند.

به ایران که آمد هرچند که می توانست کرسی دانشیاری در دانشکده حقوق تهران را حفظ کند، به دانشسرای عالی آمد و روزنامه نگاری را در آغوش علم خویش پرورش داد. از سال 44 تا 59 هم استاد و رئیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی بود. پس از انقلاب رشته اش را آمریکایی لقب دادند و در دانشسرای روزنامه نگاری را تخته کردند. از سال 62 تا 68 اما او به تدریسش ادامه داد. البته نه در ایران که در دانشگاه رن و پاریس. ولی آنجا را تاب نیاورد و دوباره به ایران برگشت و علوم ارتباطات را از درسی اختیاری تبدیل یک رشته ای کرد که سه گرایش داشت و از این گرایش های دوره های دکتری ساخت و خواست دانشکده ای بنا کند که فقط توانست در مراسم پرده برداری از آن شرکت کند. چون سال 84 یعنی یکسال پس از نصب تابلوی دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، مدیران وقت سعی بسیار کردند برای کشتن شمع نحیف این رشته.

البته معتمدنژاد کهکشانی عمل می کرد و شیوه کارش به گونه ای بود که از ستارگانی که خود پرورش داده بود نور می گرفت. اصولا در ایران برای کار علمی باید کهکشان بود و از شمع جمع شدن بهتر است پرهیز کنیم چون دست حسادت ها و بدخواهی و تعصب های علمی همیشه آماده خاموش کردن نور و پرستش تاریکی است.

استاد خودش نیز همیشه می گفت که او بدون شاگردانش هیچ کدام از این کارها را نمی توانست بکند. نگاه توسعه محور دکتر معتمدنژاد آموزش محور است و ایشان در این عرصه چنان عمل کردند که شاگردانی تربیت شدند برای ادامه راهش. مرام آکادمیک معتمدنژاد بر پایه ادب و احترام بود. کسی را شاگرد صدا نمی زد و به بچه های کلاسش در دوره ارشد و دکتری می گفت همکار. مهربانی مهمترین بخش ویژگی معتمدنژاد بود و امید. اخلاق مهترین درسی بود که در عمل به شاگردانش آموخت؛ چون هیچ گاه کسی ندید که دکتر نصیحت کند. او عمل می کرد بیشتر از اینکه حرف بزند.

با وجود تمام تلاش ها و زحمات او ولی آن طور که خودش می خواست کارها پیش نمی رفت. این سال های آخر اتاقش را از او گرفتند و خانه نشینش کردند ولی او ناامید نمی شد؛ چون هرچه قدر هم فضای علمی را تاریک می دید، ولی تکلیفش روشن بود.

لینک یادداشت