پاسخِ «بیخود کردی من را به دنیا آوردی!»
وقتی خیلی دوزِ حکمت خون فرزند شما بالا میرود و با قیافهای حق به جانب میگوید:«تویی که نمیتونی برام یه آیفون بخری، بیخود کردی من رو به دنیا آوردی!» تنها یک جمله پاسخ اوست:«خفهشو!»
البته این خفهشو حکم قطع عضو سیاه شده از عفونت را دارد؛ یعنی پیش از اینکه کار به اینجا برسد نباید اجازه دهیم فرزندمان به خودش اجازه دهد چنین جملهای را به زبان بیاورد. اما راهحل چیست؟
غرض ذکر نکات اخلاقی نیست که نگارنده نه شان ناصح دارد و نه مشاور و روانشناس.
اما مدتی است که قصهای تکراری را در میان اهل فامیل و دوستان میشنوم. حتی برخی آن را با شوخی تعریف میکنند و میگذارند به پای هوش بالای آن پسرک/دخترک. اینکه بچههای امروزی خیلی با نسلهای پیشین فرق دارند. نمونهاش فرزند فلان آشنای ما که به پدرش گفته «وقتی نمیتونی فلان چیز را برایم بخری، بیخود کردی من را به دنیا آوردی.»
خیلی فکر کردم که جواب به این جمله چیست؟ دیدم تقریبا این جمله جوابی جز «خفهشو!» ندارد. البته با گفتن این جواب نهتنها چیزی درست نمیشود که والدین در باتلاق تربیتی خویش بیشتر هم فرو میروند.
پس پیش از اینکه کودک ما را با عابربانک اشتباه بگیرید باید با او دوست شویم. از دغدغههای خویش بگوییم و اینکه چهقدر آسایش او برای ما مهم است. اینکه چهقدر داریم سعی میکنیم که بهترینها را داشته باشد. اما در این میان همیشه محدودیتهایی هست که باید آن را در نظر بگیریم.
شمایی که با کوچکترین بهانهگیری فرزندت، گوشی تلفن همراهت را میدهی تا ساکت شود. شمایی که حاضری هر چیزی فقط برایش بخری که فقط ونگ نزند. شمایی که بودن در شبکههای اجتماعی یا دیدن برنامههای تلوزیون را به حرف زدن با بچهات ترجیح میدهی، یک روزی ممکن است با همان جمله ابلهانه مواجه شوی. آن زمان با گفتن «خفهشو» فقط و فقط خودزنی میکنی.
با اهل خانه اگر گفتوگو نکنی. اگر دوست نشوی. اگر سواد تکنیکال بچهات از تو در کاربرد تلفن همراه و تبلت و هزاران فناوری جدید رسانهای بیشتر باشد، قافیه را باختهای. چون گمان میبرد از توی پدر و مادر بیشتر میفهمد. اگر مرجعیت تربیتی خویش را به طور مطلق به پیامرسانها و شبکههای اجتماعی واگذاری، کار تمام است.
اینکه بچهات ژن خوب دارد و حتما بزودی به اندازه تو مهربان، بامرام و معرفت خواهد شد هم شوخی است. چون در دنیای کنونی فقط ژنها تعیینکننده شکل رفتار ما نیستند. حالا بیشتر از همیشه محیط روی تربیت اثر میگذارد.